Przejdź do treści
Porto

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy

Main navigation

  • Start pracownika
  • Szkolenia
    • Szkolenia wstępne BHP
    • Szkolenia okresowe BHP
    • Szkolenia specjalistyczne
  • Badania
  • Wypadki
    • Wypadek przy pracy
    • Wypadki w drodze do/z pracy
    • Wypadki studentów/doktorantów
    • Wypadki traktowane na równi z wypadkiem przy pracy
    • Wypadki przy pracy na umowę zlecenie
  • Pierwsza pomoc
    • Resuscytacja (RKO)
    • Defibrylacja (AED)
    • Apteczka pierwszej pomocy
    • Instrukcja pierwszej pomocy
      • Epilepsja - postępowanie
      • Zadławienie - postępowanie
    • Udzielanie pierwszej pomocy
  • Chemia
    • Czynniki chemiczne
      • Piktogramy
    • Czynniki rakotwórcze i mutagenne
    • Klimatyzatory
    • Baza chemiczna
    • Generator etykiet chemicznych
  • Przepisy
  • Kontakt

Ścieżka nawigacyjna

  1. Strona główna
  2. Chemia
  3. Czynniki chemiczne

Czynniki chemiczne

Substancja - oznacza pierwiastek chemiczny lub jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu, wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji.

Substancja niebezpieczna – jest to substancja stwarzająca zagrożenie dla zdrowia człowieka i/lub środowiska zakwalifikowana, co najmniej do jednej z następujących kategorii: bardzo toksyczne, toksyczne, szkodliwe, żrące, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, działające szkodliwie na rozrodczość, łatwo palne, wysoce łatwopalne, skrajnie łatwopalne, o właściwościach utleniających i wybuchowych, niebezpieczne dla środowiska.

Substancje i mieszaniny bardzo toksyczne – substancje i mieszaniny, które w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą  oddechową lub przez skórę ich bardzo małych ilości mogą spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka;

Substancje i mieszaniny toksyczne – substancje i mieszaniny, które w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę ich małych ilości mogą spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka; 

Substancje i mieszaniny szkodliwe – substancje i mieszaniny, które w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę mogą spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka 

Substancje żrące – substancje i mieszaniny żrące – substancje i mieszaniny, które w zetknięciu z żywymi tkankami mogą powodować ich zniszczenie; 

Substancje i mieszaniny drażniące – substancje i mieszaniny niewykazujące działania żrącego, które w przypadku krótkotrwałego, długotrwałego lub wielokrotnego kontaktu ze skórą lub błoną śluzową mogą powodować ich stany zapalne; 

Substancje i mieszaniny uczulające – substancje i mieszaniny, które w przypadku wchłonięcia do organizmu drogą oddechową lub przez skórę mogą wywoływać stan nadwrażliwości, a kolejne narażenie na substancję spowoduje niekorzystne dla zdrowia człowieka charakterystyczne skutki;

Substancje i mieszaniny rakotwórcze – substancje i mieszaniny, które w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę mogą być przyczyną raka lub wzrostu częstości jego występowania; 

Substancje i mieszaniny mutagenne – substancje i mieszaniny, które w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę mogą być przyczyną dziedzicznych wad genetycznych lub wzrostu częstości ich występowania; 

Substancje chemiczne spełniające kryteria klasyfikacji, jako rakotwórcze lub mutagenne kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającym i uchylającym dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1); mieszaniny zawierające substancje wymienione w pkt 1 w stężeniach powodujących spełnienie kryteriów klasyfikacji mieszaniny, jako rakotwórczej lub mutagennej kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem, o którym mowa w pkt 1 

Substancje i mieszaniny działające szkodliwie na rozrodczość – substancje i mieszaniny, które w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę mogą być przyczyną szkodliwych skutków u potomstwa, innych niż wady genetyczne, lub wzrostu częstości występowania takich skutków oraz zaburzeń funkcji lub możliwości rozrodczych u człowieka 

Substancje i mieszaniny niebezpieczne dla środowiska – substancje i mieszaniny, które po przedostaniu się do środowiska stwarzają lub mogą stwarzać natychmiastowe lub opóźnione zagrożenie dla jednego lub większej liczby elementów środowiska 

Informacje o zagrożeniach związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji chemicznych przekazywane są za pośrednictwem standardowych ostrzeżeń  (zwrotów H i P)  oraz  piktogramów umieszczanych na etykietach oraz kartach charakterystyki.

Zwroty H - zwrot określający zagrożenie - oznacza zwrot przypisany klasie i kategorii zagrożenia opisujący rodzaj zagrożeń wywoływanych przez substancję lub mieszaninę stwarzającą zagrożenie. 
Zwroty H rozpoczynające się:

  •  od cyfry 2**: dotyczącą zagrożeń fizycznych (np. H 222 – Skrajnie łatwo palny aerozol),
  •  od cyfry 3**: dotyczą zagrożenia dla zdrowia człowieka (np. H 312 – Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą),
  •  od cyfry 4**: dotyczą zagrożenia dla środowiska (np. H400 – Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne).

Zwroty P - zwrot określający środki ostrożności - oznacza zwrot opisujący zalecane środki służące zmniejszeniu lub zapobieganiu szkodliwym skutkom, które wynikają z narażenia na substancję lub mieszaninę stwarzającą zagrożenie podczas jej stosowania lub unieszkodliwiania. Zwroty wskazujące środki ostrożności pogrupowane są w rozporządzeniu CLP na:

  • ogólne (zaczynają się od cyfry 1**, np. P 102 – Chronić przed dziećmi),
  • dotyczące zapobiegania (zaczynają się od cyfry 2**, np. P 232 – Chronić przed wilgocią),
  • dotyczące reagowania (zaczynają się od cyfry 3**, np. P 331 – Nie wywoływać wymiotów),
  • dotyczące przechowywania (zaczynają się od cyfry 4**, np. P 402 – Przechowywać w suchym miejscu)
  • dotyczące usuwania (zaczynają się od cyfry 5**).

Piktogramy -  określają rodzaj zagrożenia, ich zadaniem jest przekazanie konkretnej informacji na temat danego zagrożenia. Kolor i wygląd etykiety powinny być tak dobrane aby piktogram wyraźnie odróżniał się od tła etykiety. Piktogramy powinny być koloru czarnego na białym tle z czerwonym obramowaniem. Mają kształt kwadratu ustawionego na wierzchołku. Każdy z piktogramów wskazujących rodzaj zagrożenia znajdujących się na oznakowaniu powinien zajmować przynajmniej jedną piętnastą pola powierzchni oznakowania, jednakże nie mniejszy niż 1 cm2. 

Karta charakterystyki niebezpiecznej substancji chemicznej lub mieszaniny jest zbiorem informacji o niebezpiecznych właściwościach substancji/mieszaniny, zasadach a także zaleceniach bezpiecznego obchodzenia się z nimi.  Znajomość właściwości substancji/ mieszaniny chemicznej pozwala na podjęcie działań niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracownika. Karta charakterystyki składa się z 16 sekcji oraz kilku dodatkowych podtytułów. Kartę charakterystyki (w dowolnej formie: papierowej, elektronicznej) dostarcza nieodpłatnie producent, nie później niż w dniu pierwszej dostawy substancji lub mieszaniny. Karta charakterystyki powinna być w języku polskim.

Pracodawca zapewnia swoim pracownikom i ich przedstawicielom dostęp do kart charakterystyki. Pracownicy powinni być zapoznani z informacjami zawartymi w kartach charakterystyki stosowanych substancji (z właściwościami, zagrożeniami i warunkami bezpiecznego stosowania oraz przechowywania substancji, a także sposobami udzielania pierwszej pomocy, postępowania w przypadku pożaru i niezamierzonego uwolnienia do środowiska) - zaleca się pisemne potwierdzenie zapoznania się z kartami charakterystyki. 

Zobacz także
Czynniki rakotwórcze i mutagenne
Zdjęcie główne
Czynniki chemiczne
Treść dodatkowa


  • Państwowa Inspekcja Pracy
  • Urząd Dozoru Technicznego
  • Główny Urząd Nadzoru Budowlanego
  • Instytut Chemii Przemysłowej
  • Internetowy System Aktów Prawnych
  • Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
  • Główny Inspektorat Sanitarny
  • Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
  • Centralny Rejestr Operatorów
  • Biuro Do Spraw Substancji Chemicznych
  • Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
  • Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
  • Baza aktów prawnych Unii Europejskiej
Skontaktuj się

DZIAŁ BHP →
42 631 20 32

SEKCJA OCHRONY P.POŻ.
I SPRAW OBRONNYCH →

42 631 38 84